در دنیای مدرنِِِِ پرتنش و اضطراب‌آور امروز که هر قدم و کنشی موجب برانگیخته شدن مجموعه‌ای از واکنش‌های مخرب و اغلب ناخوشایند در پیکره روان- تنی انسانِ امروز می‌شود و او را وادار به جست‌وجو و کنکاشی بی‌وقفه برای یافتن راه و روشی برای تخفیف و کاستن از آلام و دردهای ناخواسته کرده است، برآنیم تا در سلسله گفتارهایی تحت عنوان 7 گام آرامش، شما را گام به گام با روش‌هایی برای دست یافتن به آرامشِ روانی پایدار و ایجاد تعادل در پیکره روان- تنی خود آشنا کنیم.
چالش انسان مدرن با مکانیسم‌های زیستی کهن
برای لحظه‌ای خود را غارنشینی تجسم کنید که با اعضای قبیله‌اش برای تامین خوراک به شکار رفته است. ناگهان خرس بزرگی سروکله‌اش پیدا می‌شود و هورمون آدرنالین در واکنش به این رویداد و انتظارِ تعقیب و گریزی که در پیش است شروع به پمپ شدن در رگ‌های بدن می‌کند. هر چه به حیوان نزدیکتر می‌شوید، ضربان قلب‌تان بالا می‌رود، تنفس کوتاه‌تر می‌شود، عضلات شکم منقبض شده و تمرکزتان تیزتر می‌شود. همین که آماده حمله می‌شوید سطح آدرنالین در بدن به سرعت افزایش پیدا می‌کند. چند ثانیه بعد معلوم می‌کند که آیا می‌جنگید تا بکشید یا برای حفظ جانتان پا به فرار می‌گذارید.
حالا به روزگار فعلی برگردید و به فیلمنامه‌ای در زندگی‌تان بیاندیشید که در آن فیلمنامه به ظاهر کنار آمدن با هر چیزی از حد و توان‌تان خارج است. شاید کودک‌تان تمام طول شب بیدارتان نگه داشته و صبح روز بعد عوض این‌که استراحت کنید باید اول وقت در یک جلسه کاری حضور یابید. در شلوغی ترافیک صبح گیر می‌کنید و با تاخیر به جلسه می‌رسید. جلسه کذایی بیش از زمان مقرر طول می‌کشد و شما برای نگارش گزارش جلسه از وعده نهار می‌گذرید. بعد درست همان زمانی که یک مشتری عصبانی با تندی وارد دفترتان شده و خواستار خدمات بهتر می‌شود، مادرتان زنگ می‌زند که اتومبیلش خراب شده و کمک می‌خواهد. در بحبوحه این اوضاع و احوال شاید اصلا نفهمید ضربان قلب‌تان بالا رفته، تنفس‌تان کوتاه‌تر و عضلات شکم جمع و منقبض شده و سطح خشم و عصبانیت‌تان بالا رفته است. آدرنالین در واکنش به این شرایط به درون بدن پمپ می‌شود، اما افسوس که اینجا نه کسی هست که بتوان با او جنگید و نه جایی که به سویش گریخت.
عادت کرده‌ایم تا با تهییج شدن هر چه بیشتر، به فشارهای روزافزونِ زندگی واکنش نشان دهیم تا این‌که سرانجام از تنش مالامال شده و جسم و جانمان خسته و فرسوده شود. اما می‌توان بدون گرفتار شدن در تنش‌های روانی به مصاف فیلمنامه‌ای رفت که شرحش را خواندید. راه‌حل این کار یافتن جایگاهی از آرامش درونی است، جایی که بتوان با هر موضوعی، به محض پدیدارشدن، جداگانه برخورد کرد و بدان پرداخت.
تیز کردن ابزارها
ابزارهایی که ما را برای رسیدن به آن جایگاه یاری می‌کنند عبارتند از: وارَهش، تنفس، مراقبه و حرکات جسمی. این ابزارها مانند کَلَکی که ما را از این سر رودخانه به سر دیگرش می‌برد، از طوفانِ غم و اندوه و افسردگی عبورمان می‌دهد و به ساحلِ سلامت عقل و تعادل عاطفی می‌رساند. ابزارهای موصف فنونی امن، کاملا آزموده شده و مهم‌تر از همه به خوبی کارآمد هستند.
در سلسله گفتارهایی که پیش‌رو خواهید داشت این تمرینات در قالب برنامه‌ای در 7 گام شما را هدایت خواهد کرد، به نحوی که به بخش مکمل و طبیعی زندگی روزانه‌تان بدل شود. این فنون ساده بوده و هر کسی قادر به تمرین آن است و می‌تواند آثار و فوایدش را تجربه کند. برای کسب بیشترین بهره از این برنامه به تنها چیزی که نیاز دارید قدری حس شوخ‌طبعی مطبوع است (وقتی به ظاهر همه چیز از حد خارج می‌شود زیاد خودتان را جدی نگیرید – خنده بر هر درد بی‌درمانی دواست!) و کمی وقت (حداقل روزی نیم ساعت) که به تمرینات اختصاص دهید و درنهایت کاملا صبور باشید. در عوض، بدان مأمنِ همیشه در آرامشِ درونتان دست خواهید یافت، جایگاهی که در وجود هر کسی در خفا پنهان است و باید آن را کشف کرد.
کندوکاوی در ابعاد ناشناخته
شما را ترغیب خواهیم کرد تا ابعاد و جنبه‌های مختلف زندگی خود را بکاوید و جست‌وجو کنید: روابطی که با خود و دیگران دارید؛ حس امنیت خاطرتان؛ اعتماد و احترام به نفس‌تان؛ حسی که نسبت به کار، محیط‌زیست و سبک زندگی‌تان دارید؛ مقوله‌های قدرت، عشق و بخشش؛ و این‌که چگونه درک و فهم فطری خود را به زندگی روزمره وارد کنید. هر چه بیشتر خود را بشناسید، بیشتر مشتاق و قادر خواهید بود تا نگاهی صادقانه به آنچه که درباره خود فکر می‌کنید بیافکنید و این‌که چگونه این خودانگاره می‌تواند بر سلامتتان تاثیر بگذارد. بی‌هیچ رنگ و ریایی خواهید دید که سلوکتان با دیگران چگونه است و روابط‌تان را بر چه منوال پیش می‌برید، و به چه طریقی محیط اطرافتان بازتاب‌دهنده حالات ذهنی‌تان است.
از شما خواهیم خواست تا اولویت‌هایتان را نیز بازشناسایی کرده و بر آن متمرکز شوید - تصمیم بگیرید چه چیزی واقعا مهم است و چرا – و وسوسه‌های پنهان در پسِ اعمال خود را کشف کنید. با پی بردن به انگیزه‌ها، هدف عمیق‌تری را در ورای برآورده کردن صرفِ نیازها خواهید یافت: معنای ژرف‌تری را در تمامیت زندگی خود خواهید دید. با پیروی و دنبال کردن برنامه هفت گام، ذهن خود را تربیت خواهید کرد تا در برابر فشارهای زندگی به سرعت واکنش نشان نداده و منفی‌نگرانه عمل نکند. این برنامه از تمرینات فیزیکی، وارَهش و مراقبه تشکیل شده است. زمانی که صرف انجام این برنامه می‌کنید هم برای خود شما و هم برای اطرافیانتان ارزشمند است. آرامش درونتان بزرگترین ارمغانی است که می‌توانید به دیگران هدیه دهید و با یافتن سرمستی و آزادی درونی دیگر هیچ رنجی خاطرتان را خسته و ملول نمی‌کند.
ارزیابی سطوح استرس فردی
پرسشنامه ذیل قادرتان می‌سازد تا حوزه‌های بالقوه استرس‌زای زندگی خود را شناسایی کرده و دریابید کجا نیاز به تغییر دارید:
خانواده * آیا به‌تازگی فوت یا فقدان عزیزی را در خانواده تجربه کرده‌اید؟ * آیا به‌تازگی ازدواج کرده‌اید، جدا شده‌اید یا طلاق گرفته‌اید؟ * آیا تغییر بزرگی در محیط خانه اتفاق افتاده، مثل حضور یک نوزاد یا از خانه رفتن فرزندان بزرگتر؟ * آیا یکی از اعضای خانواده اوقات سختی داشته مثل امتحان دادن یا بهبود یافتن از بیماری یا تشکیل پرونده‌ای در بخش قضایی؟ * آیا بیماری دارید که نیاز به مراقبت شما دارد؟ * آیا رابطه سالمی با والدین‌تان دارید؟ * آیا والدین‌تان به شما نیاز دارند یا درباره شما نگرانی زیادی احساس می‌کنند؟ * آیا توانسته‌اید مشکلاتتان را با کسی در میان بگذارید؟
روابط * آیا شریکِ زندگی‌تان به شما وابسته است یا نگرانتان می‌کند؟ * آیا شما و شریکِ زندگی‌تان درباره پول، فرزندان یا سبک زندگی‌تان اختلاف‌نظر دارید؟ * آیا میل جنسی خود را از دست داده‌اید؟ * آیا نسبت به شریک زندگی‌تان احساس دلزدگی می‌کنید؟ * آیا با فرزندانتان کنار می‌آیید؟ * آیا متعهد بودن به رابطه را مشکل می‌بینید؟ * آیا دوستی دارید که بتوانید با او درد و دل کنید؟
خودتان * آیا وقتی برای با خود خلوت کردن دارید؟ * آیا به سهولت از کوره درمی‌روید یا رنجیده‌خاطر می‌شوید؟ * آیا بدنتان را دوست ندارید؟ * آیا اهمیت می‌دهید که چگونه در انظار ظاهر شوید؟ * آیا درباره آینده نگرانید؟ * آیا به نظر می‌رسد با عجله از کاری به کاری دیگر می‌پردازید؟ * آیا به راحتی به گریه می‌افتید؟ * آیا به چیزی اعتیاد دارید؟ * آیا احساس می‌کنید به دام افتاده‌اید یا ناتوان از تغییر اوضاع هستید؟ * آیا به راحتی احساس ترس یا اضطراب می‌کنید؟ * آیا برایتان سخت است هنگام غروب آسوده جایی بنشینید و به خودتان برسید؟ * آیا می‌توانید احساساتتان را ابراز کنید؟ * آیا با کسی درباره احساساتتان حرف می‌زنید؟ * آیا احساس می‌کنید مسایل گذشته یا فعلی‌تان حل نشده‌اند؟
سلامتی * آیا به سهولت احساس خستگی یا از پا افتادن می‌کنید؟ * آیا مرتب ورزش می‌کنید؟ * آیا وقتی مشغول انجام کارهای دیگر هستید مثل کارکردن، تماشای تلویزیون، خواندن روزنامه یا غذا دادن به بچه‌ها، غذا می‌خورید؟ * آیا تماشای تلویزیون راهکار اصلی‌تان برای آرامش یافتن است؟ * آیا میان وعده ناسالم، غذای فوری یا غذای تهیه شدن در بیرون از خانه زیاد می‌خورید؟ * آیا در روز بیشتر از دو فنجان قهوه می‌نوشید؟ * آیا زمانی از روز را به آرام گرفتن و تفکر سپری می‌کنید؟
کار * آیا با قطار یا اتوبوس‌های پر ازدحام به سر کار می‌روید یا از خیابان‌های شلوغ می‌گذرید؟ * آیا اغلب احساس می‌کنید کار زیادی دارید که باید انجام دهید؟ * آیا اغلب اضافه کاری می‌کنید؟ * آیا احساس می‌کنید قادر به انجام کاری که از شما خواسته می‌شود هستید؟ * آیا از کاری که می‌کنید لذت می‌برید؟ * آیا وقتی برای صرف نهار و استراحت کنار می‌گذارید؟ * آیا از رییس‌تان متنفرید؟ * آیا محیط کارتان افسرده‌کننده است؟ دلسرد‌کننده است؟ پر سر و صداست؟ پر فشار است؟ * نسبت به همکارانتان چه احساسی دارید؟ احساس وحشت و هراس؟ خشم؟ حسادت؟ * آیا احساس ناخوشنودی می‌کنید؟ احساس می‌کنید قدرتان را نمی‌دانند و توانایی‌هایتان را نمی‌شناسند؟ * ترجیح می‌دهید به کار دیگری مشغول شوید؟
آمال و آرزوها * اگر زمان بیشتری در اختیار داشتید آن را چگونه پر می‌کردید؟ * اگر هر شغلی را که آرزو دارید می‌داشتید، آن شغل چه می‌بود؟ * اگر شریک زندگی ایده‌آل خود را می‌داشتید چه تغییری در شما ایجاد می‌کرد؟ * اگر نسبت به خود احساس خوبی می‌داشتید چه کار متفاوت دیگری می‌کردید؟
