بسیاری افراد نمی‌دانند که استرس نه تنها پیامدهای روحی دارد، بلکه سبب پرخوری و اضافه وزن می‌شود. به گفته کارشناسان امور تغدیه در آلمان ۴۰ درصد افرادی که دچار استرس هستند، دست به پرخوری می‌زنند.
بسیاری از افراد زمانی که استرس دارند دست به پرخوری می‌زنند. شکلات، شیرینی، چیپس و غیره بیش از همه مورد علاقه افرادی است که دچار استرس هستند.آندره کلاین‌ردیس کارشناس موسسه پژوهشی امور تغذیه در آلمان در این‌باره می‌گوید: «حدود ۴۰ درصد افراد در زمان استرس غذای بیشتری می‌خورند.» اما چرا تن و روان آدمی در زمان استرس چنین واکنشی از خود نشان می‌دهد؟ استرس بدن را در وضعیت آماده‌باش قرار می‌دهد. اما آدرنالین، که هورمون استرسی است در لحظه خطر سبب می‌شود که ما اشتها و گرسنگی خود را فراموش کنیم و متناسب با خطر پیش‌آمده دست به فرار یا مقابله بزنیم.
به گفته کلاین‌ردیس "این سیستم دفاعی بدن در گذشته‌های دور دارای اهمیت زیادی برای بقای انسان بود." اما در مرحله پس از استرس یعنی درفاز آرامش بدن در پی جبران انرژیی بر می‌آید که در زمان فرار یا مقابله مورد مصرف قرار داده بود.لارس زلیگ، رئیس بخش تغذیه کلینیک دانشگاه لایپزیگ نیز درباره جبران انرژی از دست‌رفته در زمان استرس می‌گوید: «به همین علت انسان مدرن می‌کوشد با مواد غذایی نشاسته‌دار همچون چیپس این خلاء را پر کند.»
شمار زیاد مبتلایان به استرس مزمن
اما زمانی که استرس به مدت طولانی ادامه دارد، ما شاهد افزایش ترشح هورمون‌هایی هستیم که به گروه هورمون‌ها گلوکوکورتیکوئید تعلق دارند. این هورمون‌ها سبب افزایش اشتها می‌شوند بی‌آنکه بدن به‌طور واقعی نیاز به غذا داشته باشد. در دوران کنونی زمانی که انسان دچار استرس می‌شود به مراتب کمتر از گذشته‌های دور انرژی از دست می‌دهد. به همین دلیل مبتلایان به استرس مزمن دچار مشکلی به نام "اضافه وزن" می‌شوند.
برای مثال در آلمان حدود ۱۱ درصد مردم از استرس مزمن رنج می‌برند. اما باید تصریح کرد که همه مبتلایان به استرس واکنش یکسانی از خود نشان نمی‌دهند. ۴۰ درصد پرخوری می‌کنند، ۲۰ درصد تغییری در تغذیه خود نمی‌دهند و ۴۰ درصد باقی‌مانده نیز کمتر غذا می‌خورند. اما توجه متخصصان امور تغذیه معطوف به ۴۰ درصدی است که به دلیل استرس دست به پرخوری می‌زنند. بدن انسان بر اساس سیستمی کار می‌کند که آن را میتوان با الگوی "تشویق و مجازات" مقایسه کرد. مصرف شکلات و شرینی‌ها نه تنها تشویقی برای مقابله با استرس است، بلکه به طور کوتاه‌مدت سبب برانگیختن "احساس مثبت و خوب" در آدمی می‌شود.
به گفته کارشناسان تغذیه در آلمان "زمانی که کودک برای هر کار خوبی با شیرینی یا شکلات تشویق می‌شود، در زمان بزرگ‌سالی نیز این مکانیزم ادامه می‌یابد." متخصصان تاکید می‌کنند که "سیستم تشویق از طریق دریافت غذا" در کودک تاثیراتی دیرپای خواهد داشت و به‌سختی میتوان با این عادت و القا در بزرگ‌سالی مقابله کرد. حتی در زمانی که "کار خوبی" انجام نداده‌ایم برای ایجاد احساس شادی یا جلوگیری از اندوه دست به خوردن شیرینی و شکلات می‌زنیم.
ممنوعیت مطلق راه‌حل نیست
افراد بزرگ‌سال می‌توانند از خرید شیرینی و تنقلات چربی‌دار و انبار کردن آنها در کشوی میز کارشان خودداری کنند، اما به گفته متخصصان "استرس سبب افزایش فعالیت‌ها و واکنش‌های ناگهانی می‌شود و درست در این زمان تصمیم‌گیری عقلانی کاهش می‌یابد. در این زمان به سختی میتوان با خواهش‌های درونی بدن مقابله کرد.»
۴۰ درصد کسانی که دچار استرس هستند گرایش به پرخوری دارند
کریستف کلوتر، روانکاو امور تغذیه در مدرسه عالی شهر فولدا در آلمان می‌گوید: «هرچیزی که دچار ممنوعیت شود از جاذبه بیشتری برخوردار می‌شود.» او راه‌حل مشکل پرخوری را در ممنوعیت مطلق ندانسته و می‌افزاید: «انسان به‌طور طبیعی تمایل به خوردن خوراکی‌های شیرین دارد. به‌طور معمول مواد غذایی شیرین از کالری بیشتری برخوردارند و خطرناک محسوب نمی‌شوند.» این دو مولفه (کالری بیشتر و عدم خطر) در گذشته‌های دور برای انسان در انتخاب خوراکی‌ها دارای اهمیت زیادی بودند و در حافظه تاریخی انسان حک شده‌اند.
به گفته این روانکاو امور تغذیه میتوان هرازگاهی غذاهای شیرین و چرب را مصرف کرد، اما خطر آنجایی است که این مصرف به عادتی دائمی بدل شود. زمانی که پرخوری به صورت "حمله‌ای ناگهانی" به آدمی دست دهد و کنترل آن دشوار شود، پیامدهایی برای روان انسان نیز به همراه دارد که معمول‌ترین آن "عذاب وجدان" است.
راه‌های جلوگیری از پرخوری ناشی از استرس
به گفته لارس زلیگ متخصص آلمانی گام نخست این است که آگاهانه دریابیم که دچار استرس هستیم و بکوشیم دلیل استرس را بیابیم. گام دوم مقابله با ریشه‌های استرس است، بی‌آنکه به شکلات و شیرینی متوسل شویم. برای برخی افراد انجام تمرین‌هایی برای دست‌یابی به آرامش درونی بسیار سودمند است. این تمرین‌های ساده افراد دچار استرس را به فکر چیزهای دیگری به جز خوردن غذا می‌اندازد.
کلوتر، روانکاو امور تغذیه نیز می‌گوید: «کسانی که دچار استرس مزمن هستند، باید به‌طور جدی درباره ریشه‌های آن فکر کنند و اگر این استرس ناشی از کار روزانه است باید با مسئولان و همکاران درباره آن گفت‌وگو کنند. سرانجام باید در پی یافتن مشوق‌های دیگری به جز شیرینی و چیپس بود. لارس زلیگ در این‌باره می‌گوید: «هر کس باید دریابد که چه چیز سبب تغییر وضعیت روحی و شادی روانش می‌شود.» برای برخی گفت‌وگو با دوستی شادی‌آور است و برای برخی دیگر قدم زدن در پارک. راه‌های یکسانی برای ایجاد "احساس خوب و مثبت" در افراد وجود ندارد و هر کس باید به‌طور فردی بدان دست یابد.
راهکارهایی برای زندگی سالم و طولانی
زندگی سالم و طولانی
دانشمندان عوامل خطر متعددی را شناسایی کرده اند که زندگی ما را به طور چشمگیری کوتاه می‌کنند. عواملی چون مصرف مشروبات الکلی، مصرف نیکوتین و گوشت قرمز، و همچنین اضافه وزن. در بدترین حالت، ممکن است مردان به خاطر همین دلایل هفده سال کمتر زندگی کنند.
ورزش کنید
بسیاری از مطالعات ثابت کرده‌اند که ورزش به افزایش عمر می‌انجامد. کسانی که دست کم ۱۵ دقیقه در روز ورزش کنند به طور متوسط سه سال بر عمرشان افزوده می‌شود. البته ورزش بیشتر از ۱۵ دقیقه در روز بهتر است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) دو ساعت و نیم ورزش در هفته را پیشنهاد می‌کند.
غذاهای مدیترانه‌ای مصرف کنید
غذاهای مدیترانه‌ای سرشار از سبزیجات، میوه، غلات کامل، روغن زیتون و ماهی هستند و مفید برای سلامت. با خوردن این غذاها احتمال چاقی کمتر می‌شود و قند خون و فشار خون نیز کاهش می‌یابد، در نتیجه خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت به حداقل می‌رسد.
به خواب خود توجه کنید
کسی که به اندازه کافی و منظم می‌خوابد بر طول زندگی خود می‌افزاید. خواب ناکافی می‌تواند به سلامتی شما آسیب برساند. میزان نیاز به خواب اما در افراد مختلف متفاوت است. خواب کافی سبب می‌شودکه طی روز سرحال و آماده فعالیت باشید.
سیگار نکشید
ترک سیگار زندگی را طولانی‌تر می‌کند. اگر شما در سن ۳۰سالگی کشیدن سیگار را ترک کنید، به طور متوسط ۱۰ سال بر طول عمرتان اضافه می‌شود. ترک سیگار در سنین ۴۰، ۵۰ یا ۶۰ سالگی می‌تواند به طور متوسط دست کم ۹، ۶ یا ۳ سال بر طول عمر شما اضافه کند.
دوستان خوب برای خود انتخاب کنید
مطالعات نشان می‌دهند که دوستی‌های خوب به افزایش عمر می‌انجامد. دوستی‌های لذت‌بخش بیش از تماس‌های نزدیک خانوادگی موثر هستند.
فایده خواب قیلوله
محققان یونانی ثابت کرده‌اند افرادی که دست کم سه بار در هفته طی روز چرتی می‌زنند، تا ۳۷درصد از گزند بیماری‌های قلبی مصون می‌مانند. محققان گمان می‌کنند که خواب نیمروزی سبب کاهش هورمون‌های استرس‌زا در خون می‌شود.
تاثیر مثبت زندگی زناشویی
برمبنای آمار مردان متاهل به نسبت مردان مجرد زندگی طولانی‌تری دارند. به نظر می‌رسد که زندگی زناشویی در مجموع تاثیری مثبت در طول عمر مردان دارد. زندگی زناشویی در ارتباط با زنان اما گویی هیچ تاثیری در افزایش عمر آنها ندارد.
وزن‌تان را کم کنید
آیا اضافه وزن دارید؟ کم شدن وزن شما را از ابتلا به بیماری‌های قند و بیماری‌های قلبی-عروقی مصون‌تر می‌سازد. راه سالم برای از دست دادن وزن اضافی بدن تغییر رژیم غذایی است و ورزش منظم. چاقی عمر افراد را به طور متوسط تا سه سال کاهش می‌دهد.
به معنویات بپردازید
بر اساس تحقیقی در آمریکا عمر افرادی که به طور منظم در مراسم مذهبی کلیسا شرکت می‌کنند، بیش از عمر کسانی است که هرگز به کلیسا نمی‌روند. محققان گمان می‌کنند که شبکه‌های اجتماعی قوی در یک جامعه دینی در این امر موثر هستند.
بخشیدن دیگران را بیاموزید
کسانی که کینه‌ای از دیگران نداشته باشند زندگی سالم‌تری دارند. اما کسانی که دائما عصبی هستند از افزایش فشار خون و تنش بالای جسمی و روحی رنج می‌برند
در جاده‌ها از خود محافظت کنید
هرسال در آلمان حدود ۴۰۰۰ نفر در حوادث جاده‌ها می‌میرند. بستن کمربند ایمنی در اتومبیل خطر مرگ یا آسیب جدی را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. دوچرخه‌سواران و موتورسواران می‌توانند خود را با یک کلاه ایمنی از صدمات مهلک محافظت کنند.
استرس را کاهش دهید
استرس دائمی سلامتی را به خطر می‌اندازد. استرس خطر ابتلا به فشار خون بالا، تصلب شرایین و حمله قلبی را افزایش می‌دهد. یادگیری مقابله با استرس می‌تواند مشکلات جسمی را تا حد زیادی کاهش دهد. تمرین‌های مختلف برای جلوگیری از استرس را به کار گیرید.
برنامه‌ای برای زندگی تعیین کنید
کسانی که حتی در سنین بالا سرگرمی‌های مخصوص خود را دارند و به طور جدی به آنها می‌پردازند زندگی طولانی‌تری دارند.
