در آخرین شماره نشریه TIME مطلبی درخصوص دستگاه‌های غوطه‌ورسازی در آب‌نمک و نقش آن در کاهش اضطراب و نیز تاثیرات آن بر امواج مغزی به چاپ رسیده است. دکتر Feinstein محققی است که در پی اثبات این تاثیرات، آزمایش‌های خاصی را بر روی چندین داوطلب انجام داده است. مطلب زیر برگردان این مقاله است.

 

 

 دستگاه‌های غوطه‌ورسازی در آب‌نمک, PTSD, اختلالی ذهنی و عصبی, گفتاردرمانی, غوطه‌وری,  کاهش اضطراب, آزمایشگاه غوطه‌وری در آمریکا, ستیز یا گریز, fight or flight, محفظه‌های ایزولاسیون, نمک Epsom, یوگا, مدیتیشن


ماجرا از نیمه یک شب شروع شد، زمانی که بدن سرباز 23ساله استرالیایی Michael Harding ، در هنگام خواب دچار رعشه‌های عجیبی شد، درست چند روز بعد از آنکه فرمانده او در محاصره‌ای طولانی در افغانستان با ضرب گلوله کشته شد. به زودی میزان لرزش‌ها به حدی رسید که مایکل حتی نمی‌توانست جرعه‌ای آب از بطری بنوشد بدون اینکه مقداری از آن را روی خود نریزد. در سالن غذاخوری وضع از این بهتر نبود چراکه چندین بار سینی غذا از دستش به زمین افتاد.
مایکل در سال 2012 به خاطر مشکلات پزشکی از خدمت مرخص شد. عارضه‌ای با نام PTSD، اختلالی ذهنی و عصبی، که شخص پس از دیدن یک واقعه هولناک دچار می‌شود. شخصیت جدید مایکل این گونه شکل گرفت: سرد و واپس‌گرا. خواب او نیز دچار مشکل شد و کابوس و تعریق مهمان‌های ناخوانده شب‌های او شدند. پس از امتحان روش‌های مختلف گفتاردرمانی و حتی پناه بردن به الکل و مخدر که هیچگونه نتیجه مثبتی در پی نداشت، تصمیم گرفت از یوگا و مدیتیشن کمک بگیرد که آنها هم تاثیر اندکی داشتند. در این میان همسر وی نیز با جستجو در سایت‌های اینترنتی، پیشنهادی برای درمان به روش غوطه‌وری(floating) دریافت کرد. شیوه‌ای که در آن شخص به صورت طاق‌باز درون تانکر آب گرم و اشباع شده از نمک- میزان نمک تا حدی است که شخص در آن شناور می‌ماند- غوطه‌ور می‌شود.
مایکل با خود می‌گوید: «به نظرم همه  این قصه، ساختگی است.» اما به هر حال تصمیم به امتحان می‌گیرد. نخستین بار در تانکر خوابید و پس از یک ساعت احساس سرزندگی کرد. پس از سومین نوبت غوطه‌وری، تشویش و شب‌زنده‌داری در وی تا حد زیادی فروکش کرد. پس از سه ماه هنوز تعریق شبانه را داشت اما احساسی تازه را تجربه کرد. «نمی‌دانم چگونه این روش توانست انجامش دهد اما این را می‌دانم که با غوطه‌وری احساس اعتماد به نفس و راحتی بیشتری دارم.»

 

 دستگاه‌های غوطه‌ورسازی در آب‌نمک, PTSD, اختلالی ذهنی و عصبی, گفتاردرمانی, غوطه‌وری,  کاهش اضطراب, آزمایشگاه غوطه‌وری در آمریکا, ستیز یا گریز, fight or flight, محفظه‌های ایزولاسیون, نمک Epsom, یوگا, مدیتیشن


با وجود اینکه غوطه‌وری همیشه طرفداران خود را در دنیای علاقه‌مندان به سلامتی دارد، اما رشدی انکارناپذیر را در میان عامه مردم تجربه کرده است. در سال 2011، 85 مرکز غوطه‌وری در امریکا مشغول فعالیت بودند که این تعداد در حال حاضر به 250 واحد رسیده است. این روش همچنین در میان گروهی کوچک از دانشمندان مورد توجه قرار گرفت. گروهی که در پی کشف این موضوع بودند که آیا می‌توان غوطه‌وری را در میان شیوه‌هایی جای دارد که از آنها برای مداوای برخی اضطراب‌ها مانند PTSD استفاده می‌شود. هرگونه اثباتی بر کمک این روش به مبتلایان اختلال عصبی بی‌مفهوم است اما نمی توان از برخی اتفاق‌های ویژه در مغز کسانی که شناور می‌شوند به راحتی گذشت.
Justin Feinstein، آسیب‌شناسی عصبی، در پی کشف این موضوع برآمده است. Feinstein عمیقا به پتانسیل درمانی غوطه‌وری معتقد است و به همین خاطر آزمایش‌های بسیاری را برای اثبات آن انجام داده است.  او امسال نخستین و تنها آزمایشگاه غوطه‌وری در آمریکا را با نام Float clinic and Research Center  در انستیتو تحقیقات مغزی Laureate اکلاهاما راه‌اندازی کرد. در این مرکز خبری از ترس از فضای تنگ نیست چراکه استخر شناوری‌سازی سفارشی او به گونه‌ای است که بیماران احساس نگرانی نکنند. هنگامی که درب اتاق شناوری‌سازی را باز می‌کنید با وزش باد گرم مواجه می‌شوید. در وسط اتاق استخری کوچک و گرد قرار دارد که با 2000 پوند نمک Epsom پر شده است. به محض ورود بدون هیچ‌گونه فشار و کشش عضلانی، به روی آب غوطه‌ور می‌شوید. با فشردن دکمه قرار گرفته در کنار محفظه، رنگ آبی به مشکی تغییر می‌یابد.
Feinstein با قرار دادن حسگرهای ضدآب کوچک و ابزار EEG بر روی پیشانی فرد، امواج مغزی وی را اندازه می‌گیرد. در انتهای راهرو نیز دستگاه MRI قرار دارد که افراد پس از غوطه‌وری به آنجا می‌روند. گروه وی نخستین تجربه ترکیب تصویربرداری fMRI با محفظه غوطه‌وری را از سر می‌گذرانند. آنها مغز افراد سالم را قبل و بعد از غوطه‌وری اسکن می‌کنند و با مقایسه دو عکس متوجه می‌شوند که غوطه‌وری چه تغییراتی در نقاط فعال مغز ایجاد می کند. پیشرفت‌های اخیر در عصب‌شناسی دانشمندان را قادر ساخته تا بتوانند درون مغز را در هنگام فعالیت‌هایی همچون مدیتیشن بررسی و مشاهده کنند که چگونه فعالیت مغز تغییر می‌کند. تحقیقات انجام شده از fMRI نشان می‌دهد که فعالیت های مراقبه‌ای، بخش‌هایی از مغز که مسوول توجه و هوشیاری است را فعال می‌کند و باعث کاهش فعالیت در قسمت بادامی می‌شود، بخشی از مغز که آغازگر چالش ستیز یا گریز (fight or flight) است، اگرچه تغییرات در مراقبه گران حرفه‌ای بیشتر از مبتدیان است. تعداد بسیاری از تحقیقات بر مزایای تمرین صحه می‌گذارد. موضع انستیتو ملی سلامت (NIH) از این یافته حمایت می‌کند که مدیتیشن برکاهش فشار خون، تسکین نشانه‌های نگرانی و افسردگی و... تاثیرگذار است.

 

 دستگاه‌های غوطه‌ورسازی در آب‌نمک, PTSD, اختلالی ذهنی و عصبی, گفتاردرمانی, غوطه‌وری,  کاهش اضطراب, آزمایشگاه غوطه‌وری در آمریکا, ستیز یا گریز, fight or flight, محفظه‌های ایزولاسیون, نمک Epsom, یوگا, مدیتیشن


NIH در حال سرمایه‌گذاری برای انجام تحقیقات بیشتر بر روی غوطه‌ورسازی است. Feinstein معتقد است که غوطه‌وری، میان‌بری برای بسیاری از مردم جهت رسیدن به درجه ژرف‌اندیشی است و برخی از مزایای آن را نیز با خود دارد. «غوطه‌وری به من این امید را می‌دهد که بسیاری از مردمی که به صورت عادی نمی‌توانند از مراقبه‌های ذهنی بهره ببرند دیگر قادر خواهند بود آن بخش‌های عمیق را تجربه کنند.»
در سال 2005 تیم Feinstein بر روی Ativan، نام تجاری داروی لورازپام، تحقیق کردند. آنها به  این نتیجه رسیدند که این دارو تاثیر بسیاری بر کاهش اضطراب دارد اما می‌تواند اعتیادآور باشد. آنها دارو را بر روی داوطلبین سالم آزمایش کردند. نه محققین و نه آزمایش‌شوندگان هیچکدام نمی‌دانستند که چه کسی لورازپام خورده و چه کسی دارونما. اما تفاوت‌ها در مغزشان بدون خطابود. Feinstein می‌گوید در کسانی که لورازپام گرفته بودند، بخش بادامی مغز- جایی که مرکز عکس‌العمل‌های مواجهه یا فرار است- اساسا از کار می‌افتد، عملی که تنها با ریلکسیشن امکان‌پذیر نیست.
اکنون، یک دهه بعد، تحقیق وی تکراری از تجربه لورازپام است که در آن از غوطه‌وری به جای دارو استفاده شده است. او مغز همه را قبل از شروع آزمایش اسکن سپس آنها را به 2 گروه تقسیم کرد. برخی 90 دقیقه غوطه‌ور شدند و برخی دیگر همین مدت زمان را بر روی صندلی آرام‌بخش لم دادند. او به همه دو جلسه اختصاص داد تا تازگی این موضوع برایشان از بین برود سپس مغز آنها را پس از سومین جلسه آزمایش اسکن کرد. «چیزی که در داده‌های نخستین به دست آوردیم امیدبخش بود. بسیار خوب است که می‌بینیم این روش می‌تواند به گونه‌ای عمل کند که نیاز به دارو را از بین ببرد.» البته برای اثبات علمی و قطعی این موضوع نیاز به انجام آزمایش‌های دوباره و دستیابی به نتایج مشابه است. Feinstein نخستین دانشمندی نیست که شیفته غوطه‌وری شده است. محفظه‌های ایزولاسیون (isolation tank) در دهه 1950 میلادی توسط دانشمندان طراحی شد و ارتقا یافت اما به وسیله دانشمند عصب‌شناس John C.Lilly گسترش پیدا کرد.
یکی از معدود تحقیقاتی که در آن توصیه شد افراد دارای اضطراب می‌توانند از مزایای درمانی غوطه‌وری بهره‌مند شوند در سال 2006 و در International Journal of Stress Management منتشر شد. در آن گزارش اعلام شد که برای افراد گروه سنی 70 با دردهای ناشی از استرس، 12 جلسه غوطه‌وری می‌تواند باعث کاهش درد، استرس، اضطراب و افسردگی شود، همزمان بهبود خواب و خوشبینی را به همراه خواهد داشت. این تاثیرات مثبت در حدود 4 ماه پس از توقف درمان نیز باقی می‌ماند. Feinstein می‌گوید که سال آینده او اسکن‌های قبل و بعد از غوطه‌وری را در افراد مبتلا به PTSD تکرار خواهد کرد.»
هنوز نکات زیادی در این مورد برای تحقیق باقی مانده است. در آینده Feinstein می‌خواهد بر روی این موضوع متمرکز شود که این حالت آرام‌بخشی به دست آمده تا چه مدت دوام دارد و مغز چگونه در حین یک برنامه تمرینی پایدار غوطه‌وری تغییر می‌کند و تعداد و زمان آن در ماه چه میزان باید باشد.